ثانیاّ عدد هرمی چیست؟ گفتیم که با10گلولهی شیشهای میتوان یک مثلث منتظم تشکیل داد. مثلث قشر دوم را که با6گلوله ساخته میشود، و روی آن قرارداد. و سرانجام یک گلولهی شیشهای را هم میتوان روی آنها گذاشت، و با چهار ردیف مثلث، که از گلولههای شیشهای تشکیل یافتهاند، که یک عدد مثلثی بلافاصله بزرگتر زیر آنها بگذاریم، پس با معلوم بودن سری اعداد مثلثی 1و3و6و10و 15و 21و 28و36و 45و 55 و... ساختن اعداد هرمی آسان است: از1 شروع میکنیم، مرتباّ تا هر جا که بخواهیم، با عددهای مثلثی پشت سرخود جمع میکنیم، تا پشت سرهم عددهای هرمی حاصل شوند. مثلاّ از مجموع 1و3و6و10و15و21عدد56 به دست میآید، که یک عدد هرمی است.
عکس پیدا نشد
و برای پیداکردن عدد هرمی بزرگتر از آن باید روی 56 عدد28را بیفزاییم تا84 به دستآید. و حالا مثلث پاسکال: مثلثپاسکال به این ترتیب درست شده است، که هرعدد (جزواحدهای کنار آن) از مجموع نزدیکترین دوعدد بالای آن درست شده است. مثلاّ120حاصل جمع عددهای 84 و36 است، که در ردیف افقی فوقانی آن، و در طرفین عدد مزبور قرار دارند. در این جدول شگفتانگیز نخستین ردیف اریب را واحدها تشکیل دادهاند. در دومین ردیف اریب سری عددهای طبیعی قرار دارند. در سومین ردیف اریب اعداد مثلثی پشت سر هم واقع شده اند. و در چهارمین ردیف اریب عددهای هرمی1و4و10و20و35و56 و... به دنبال هم قرار گرفتهاند.برای اطلاع از ویژگیهای ردیف اریب باید به فضای چهار بعدی برویم، که فعلاّ از آن صرفنظر میکنیم.
شما میتوانید بین اعداد واقع در این مثلث ویژگیهای عجیب دیگری هم کشف کنید مثلاّ اعداد «فیبوناچی» هم در مثلث پاسکال ظاهر میشوند، که گویا خود پاسکال از آن بیاطلاع بوده است. در واقع این ویژگی مثلث پاسکال تا نیمهی دوم قرن نوزدهم ناشناخته بود.
برای به دست آوردن اعداد فیبوناچی از مثلثپاسکال، کافی است به خطوط اریبی، که بالای این مثلث به موازات هم رسم کرده ایم، توجه کنید.
عکس پیدا نشد
خواهیددید که مجموع عددهای واقع در هر ردیف به ترتیب اعداد فیوناچی را میرساند. و شما میتوانید رسم خطهای اریب را زیرهم ادامه دهید، و مجموع اعداد واقع در روی آنها را به دست آورید، تا سری اعداد فیبوناچی کامل شوند.
از خصوصیات جالب مثلثپاسکال این است که مجموع عددها در هر سطر افقی برابر است با توانی از2، مثلاّ اعداد واقع در پنجمین ردیف افقی را اگرجمع کنیم، 16می شود، که برابر24است. و مجموع اعداد ششمین ردیف افقی نیز 32 یا 25است.
و حالا نوبت شماست، که اعداد واقع در این مثلث را به دقت مورد بررسی قراردهید، تا ویژگیهای جدیدی در آن کشف کنید.
نظرات شما عزیزان: